ir arriba

jueves, septiembre 02, 2010

Isidor Macabich i Llobet (1883-1973)

Historiador, poeta, eclesiástico                           


Isidor Macabich. (Revista Destino. 1969)
La figura de Isidor Macabich sigue presente en la vida cotidiana de Ibiza, donde varios elementos urbanos e instituciones en las que colaboró o incluso fundó, nos recuerdan permanentemente su figura.

Nacido en la Vila de Ibiza el 10 de septiembre de 1883, de madre formenterense y de padre de origen croata aunque residente en la isla, ya que la familia paterna llevaba tiempo afincada en España, (su abuelo paterno, marino militar, era natural de Cartagena*), Isidor Macabich pasa por ser una de las personalidades intelectuales más significativas de la isla, compaginando su dedicación eclesiástica como canónigo de la Catedral y prelado doméstico de Su Santidad (1960), con su condición de historiador, archivero, periodista, poeta costumbrista, arqueólogo y docente, además de otras actividades e inquietudes de carácter sociocultural, incluyendo las de ámbito político.

Debido a la traumática y temprana separación de sus padres, quienes habían contraído matrimonio siendo muy jóvenes, pasará la infancia al cuidado de su abuela paterna Irene Ferrer i Oliver.

Ingresa muy joven en el seminario, siendo ordenado sacerdote en 1907  y en 1912 es nombrado canónigo de la Santa Iglesia Catedral de Ibiza, cargo que ocupará hasta 1951 y que le permitirá  indagar,  investigar  y  ordenar  el  anárquico archivo existente en la Curia catedralicia.

Su actividad literaria comienza desde muy joven, con colaboraciones periodísticas y en 1901 publica un primer poema dedicado a la Inmaculada. En 1903 publica en la revista Los Archivos de Ibiza uno de sus primeros artículos periodísticos como historiador, titulado Corsarios ibicencos (apuntes históricos), un tema recurrente sobre el que hará sucesivos retoques.

En años sucesivos publicará monografías sobre temas de historia ya abordados en breves artículos, así Corsarios ibicencos en los siglos XVIII y XIX (1906-1917);  Es feudalisme a Eivissa (1908), que aportó como ponencia al I Congrés d'Història de la Corona d'Aragó, celebrado en 1908 ; Santa María la Mayor - Los cronistas (1915); Corsos (1948). En una etapa posterior y subvencionadas por el Ministerio de Instrucción Pública y Bellas Artes, edita monografías ilustradas basadas en investigaciones arqueológicas como Pityusas, ciclo fenicio (1931); Ebusus, ciclo romano (1932) y Santa María, ciclo cristiano (1933).

A partir de 1909, Isidor Macabich, emprende la que será su obra capital como historiador, una Historia General de Ibiza, que comenzará publicándola en fascículos y que enumerados por partes son:
I: Antigüedad (1957); II: Feudalismo (1935); III: Crónicas. Siglos XIII-XIV (1936); IV: Crónicas. Siglo XV (1940); V: Crónicas. Siglo XVI (1941); VI: Crónicas. Siglos XVII-XVIII (1942-43); VII: Crónicas. Siglo XIX (1955); VIII: Corso (1959); IX: Costumbrismo (1960-66).

En 1955 participa en el IV Congreso de Historia de la Corona de Aragón, celebrado en Palma, con la ponencia La Universidad de Ibiza y la institución ibicenca del jurado en el reinado de Alfonso el Magnánimo.
   
Retrato (Foto:José Pascual)
En 1966, el Ayuntamiento de Ibiza acuerda patrocinar la edición completa de las obras de Isidor Macabich, quien aprovechará la ocasión para aglutinar sus escritos de historia, en una Historia de Ibiza, impresa en cuatro volúmenes, (Editorial Daedalus, Palma, 1966-67).

De su faceta como eclesiástico e investigador preocupado por preservar las costumbres ibicencas escribe  Mots de bona cristiandad, publicada en 1918.
  
La obra poética de Macabich se desarrolla en castellano y catalán, diferenciándose varias etapas. Hasta 1930, predomina el castellano en su poesía y en sus versos en catalán utiliza la variante dialectal ibicenca. Los libros publicados de poesía no son sino recopilaciones de los poemas publicados en diversos medios periodísticos: De mi mocedad. Líricas (1922); Dialectals (1923); Ave Regina (1929) y Nuevos versos. Poesías bilingües (1931). Entre 1930 y 1936, predominan los poemas en un catalán más académico, así una nueva recopilación de Dialectals (1933); los catorce poemas de la serie Vesprals (1834) y Miratges (1936).

Terminada la Guerra Civil, dejará de utilizar el catalán hasta 1945. En 1950, publica un recopilatorio que titula De mi vida. Poesías castellanas e ibicencas y en 1954,  el Romancer tradicional eivissenc.

En 1941 el Ayuntamiento de Ibiza lo declara hijo ilustre de la ciudad; en 1943 es nombrado Cronista Oficial de la Ciudad de Ibiza y formará parte como académico de la Real Academia de la Historia (1946), así como de la Real Academia de la Lengua (1953). También fue miembro del Consejo Superior de Investigaciones Científicas. En 1970 recibirá la Gran Cruz de la Orden de Alfonso X el Sabio.

Como periodista colaboró con sus artículos en la prensa ibicenca y en la desaparecida revista Destino.

En su faceta docente, D. Isidor Macabich desempeñó su labor como catedrático en el Seminario e Instituto de la isla, al tiempo que impartió clases nocturnas para la alfabetización de sus paisanos durante más de treinta años.

Preocupado por los abundantes restos arqueológicos existentes en la isla, defendió la necesidad de su estudio y catalogación por personal especializado, así como por su preservación, sin que este propósito se viera correspondido.

De frágil salud, agravada por una caída a  causa de la cual se había fracturado el fémur un año antes, fallece en una clínica de Barcelona el 21 de marzo de 1973, y a falta de unos meses para cumplir noventa años,. Sus restos fueron trasladados a Ibiza en avión al día siguiente.

Termino esta pequeña reseña biográfica con un fragmento de una de sus más celebradas poesías, S'aufabeguera (La albahaca).

Sementer d'es Dijous Sant,
bé ha cundit aquesta anyada
Quina vista regalada
ses aufabegueres fan!

Com un ventai magnífic, davant es balconatge,
s'obri sa meravella d'aquest únic paisatge:
s'horitzó de muntanyes, clapejades de pins,
sa planura florida, horts, casàlits, molins,
un eixam de barquetes dins sa calma adormides,
veles blanques que arriben o se'n van mar endins.

Per sa véia serventa,
sobre tanta hermosura
culmina sa ventura
d'aquestos cossiets.

Devota, pacienta,
els entra cada dia,
els rega en sa vesprada, 
i fent-los companyia,
hi resa i hi somia,
dins s'altíssim misteri de sa nit estrellada.
                                               ...




Estatua de Isidor Macabich en Dalt Vila-Ibiza (foto Gom)

* En la publicación "Estado General de la Armada" para el año 1863 y publicado en 1862, aparece el nombre de Isidoro Macabich y Pavía, abuelo paterno de Isidor Macabich, con destino en Felanitx ostentando la graduación  de Alférez de fragata. En 1864, con la graduación de Alférez de navío, pasa a ocupar el cargo de  ayudante en la Comandancia de Ibiza, donde contraerá matrimonio con la ibicenca, Irene Ferrer y Oliver. El 6 de abril de 1893 fallece en Ibiza con el grado de Teniente de navío en la reserva.

6 comentarios:

  1. I was extremely glad to read this translated precis of Isidor Macabich's biography and to see the photographs. I am trying to collect as much family history as I can. (Isidoro and I are both direct descendants of Juan Macabich of Cartagena.) I wonder if someone could please translate 'S'aufabguera(Basil)' from the Catalan into English? I should be so grateful if this were to be possible. Thank you - Judith Prieto Rydings

    ResponderEliminar
  2. (Ocimum basilicum) this the cientific name of the plant called alfabaguera... i don't know in english.
    You are not spanish?

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Thank you. My grandfather was Jose Manuel Prieto from Cartagena.

      Eliminar
  3. My grandfather, Jose Manuel Prieto y Macabich was Spanish, from Cartagena, and second cousin to Isidor Macabich. His father was a naval commander of a frigate, also a natural of Cartagena, and his name was Antonio Prieto y Gomez. He married Eloina Macabich Prieto in about 1869. My grandfather came to England as a young man, and married my English grandmother.

    ResponderEliminar
  4. Patricia de Pérez Prado2/2/17 6:40 p. m.

    I knew along the sixties until two years ago, Jordi (George) Macabich Potau. Anyone knows where did he come from? He was catalan from Barcelona, I think...

    ResponderEliminar
  5. Sementer d'es Dijous Sant,
    Well, this vintage has been added
    What Vista gifted
    you know you fan!

    With a magnificent sale, in front of the balcony,
    The wonder of this unique country opens:
    It was horizontized by mountains, pin claps,
    sa florida plain, orchards, casitas, mills,
    They swarmed in their calm sleep,
    white veils that arrive or go inwards.

    For a good waitress,
    about so much beauty
    culminates in earnest
    of these cocktails.

    Devout, patient,
    he entered every day,
    I shower them in the afternoon,
    and doing-the company,
    She says and she dreams,
    Inside the very mystery of the night starred.

    ResponderEliminar